02.10.2019

Dini Yüksek İhtisas Merkezi Müdürlüğümüz Eğitim Görevlisi Mustafa SARICAOĞLU’nun Konferansı.

 
            Dini Yüksek İhtisas Merkezi Müdürlüklerinde eğitime devam eden kursiyerlerin İslam kültür, medeniyet ve düşünce tarihiyle ilgili bilgilerini artırmak, bu alanda fikir ve eserleriyle öne çıkmış mütefekkirlerimizi tanıtmak ve gelecek nesillere aktarmak amacıyla eğitim dönemi boyunca her ay bir düşünürün hayatı, ilmi kişiliği ve İslam düşünce tarihine katkılarıyla ilgili konferans programları düzenlenmesi kapsamında Müdürlüğümüz Eğitim Görevlisi Mustafa SARICAOĞLU tarafından 02/10/2019 tarihinde “Ebu Hanife” konulu konferans verildi.
            Mustafa SARICAOĞLU; önce akaid ve cedel ilmini öğrenmeye başlayan, giderek bu ilimde belli bir mesafe alan Ebû Hanîfe’nin dönemindeki inkârcı ve bid‘atçılarla münakaşa etmiş, farklı itikadî düşünceye sahip kimselerin ve mezheplerin bulunduğu Basra’ya zaman zaman yaptığı seyahatlerinde de bu tavrını sürdürdüğünü dile getirerek konferansına başladı.
            Sarıcaoğlu; “Her ilimde söz sâhibi olduğu halde, yine de başka ilim sahiplerinden bir şeyler öğrenmeye gayret eden Ebû Hanîfe’nin hem hac farizasını yapmak, hem de Haremeyn ulemasının ilminden yararlanmak maksadıyla, elli defadan fazla Mekke’ye gittiğini ifade etti. Ebu Hanîfe’nin emeviler devrinde 51 yıl Abbasiler devrimde de 18 yıl geçirdiğini ifade eden SARICAOĞLU dönemin siyasi olaylarına da dikkat çekerek Ebu Hanife’nin Zeyd b. Ali’nin 121 (739) yılında Emevî Halifesi Hişâm b. Abdülmelik’e karşı başlattığı ayaklanmayı hem maddî olarak hem de fetvalarıyla desteklediğini ifade etti.
            Ebu Hanife’nin birçok ilim dalında önemli fikirleri bulunduğunu söyleyen Sarıcaoğlu; konuşmasında bu fikirlerinde bazılarına akaid ve fıkıh özelinde kısaca şöyle değindi;
            - “Akaid ve kelâma dair görüşleriyle Ehl-i sünnet akîdesinin oluşmasına zemin hazırlayan âlimlerdendir. 
            - “Ebû Hanîfe’nin akaid alanında görüşlerinden faydalandığı kişilerin başında Hz. Ali gelir. Zira Ebû Hanîfe, kendisiyle savaşan muhaliflerine “isyankâr kardeşler” adını vermek suretiyle adam öldürme gibi büyük bir günahı işleyenlerin dahi mümin olduğuna hükmetmesinden ötürü Hz. Ali’yi itikadî problemlere çözüm getiren ilk âlim olarak görmüş ve onun bu metodundan önemli ölçüde faydalandığını açıklamıştır.”
            - “Kabir azabı haktır; zira Kur’ân-ı Kerîm’de buna işaret edilmiştir. Kabir azabına inanmayanlar Cehmiyye mensuplarıdır.”
            - “Ebû Hanîfe’nin akaide dair görüşlerini Ebû Ca‘fer et-Tahâvî daha çok Selef anlayışı çerçevesinde, Ebû Mansûr el-Mâtürîdî ise kelâm statüsü içinde açıklayıp yaymışlardır.”
            - “Fıkıh alanındaki ihtilâflarda hadisle amel etmenin gerektiğini söylemektedir.”
            - “Biz önce Allah’ın kitabında olanı alırız. Onda bulamazsak Hz. Peygamber’in sünnetine bakarız. Orada da bir şey bulamazsak ashabın ittifak ettiğini benimseriz, ihtilâf etmişlerse dilediğimizin görüşünü alırız. Başkalarının görüşlerini onlara tercih etmeyiz. Ancak Hasan-ı Basrî, İbrâhim en-Nehaî, Saîd b. Müseyyeb gibi tâbiîn âlimlerine gelince onların ictihadlarına bağlı kalmayız. Onlar gibi biz de ictihadda bulunuruz. Aralarında müşterek illet bulununca bir hükmü diğerine kıyas ederiz.”
            - “Ebû Hanîfe kıyas metodunu sıkça kullanmıştır. Bunun sonucu olarak ehl-i hadîsin aksine bir tutumla, henüz vuku bulmamış farazî meselelerin hükümlerini de ictihadına konu etmiştir..”
            - “Ebû Hanîfe’nin fıkhının bâriz özelliklerinden biri de hukukî objektifliği esas alması, işin dinî ve vicdanî tarafı fertlere ait olmak üzere beşerî ilişkilerde objektif ölçüleri kullanmasıdır..”
            Sarıcaoğlu; Ebu Hanife’nin kaleme aldığı önemli eserlerini ise şöyle sıraladı; el-Fıkhu’l-Ekber, el-Fıkhu’l-Ebsat, el-Âlîm ve’l-Müteallim, el- Vasiyye, er-Risale
            Sarıcaoğlu; İmam Şâfii’den naklen “İnsanlar fıkıhta Ebû Hanîfe’nin iyâlidir” diyerek konferansını tamamladı.​​​​​​​
            Konferansa Dini Yüksek İhtisas Merkezi Müdürü Şenol TİRYAKİ, Eğitim Görevlileri, ihtisas kursiyerleri ile personel katıldı.
​​​​​​​​​​​​​​